Zwolnienia grupowe a prawa pracowników

Kryzys finansowy może dotknąć każde, nawet najlepiej prosperujące przedsiębiorstwo, co pokazała nam obecna sytuacja z koronawirusem. Aby ratować firmę przed całkowitym upadkiem, pracodawcy mogą się w takich momentach ratować grupowymi zwolnieniami – ograniczenie zatrudnienia co prawda spowolni firmę, ale też zmniejszy ponoszone koszty. Należy pamiętać, że pracownikom zwalnianym w takim trybie przysługują jednak pewne prawa.

Czym jest zwolnienie grupowe?

O zwolnieniu grupowym mówimy, kiedy w okresie nieprzekraczającym 30 dni redukcja w firmie obejmie:

• 10 pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia mniej niż 100 osób
• 10% wszystkich pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100 osób, ale mniej niż 300 pracowników osób
• 30 pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia 300 i więcej osób.

- Co ważne ze zwolnień grupowych mogą w kryzysowej sytuacji skorzystać wyłącznie firmy zatrudniające 20 lub więcej pracowników 

– mówi przedstawiciel Kancelarii Radców Prawnych Mamczarek i Migdalska

- Ponadto do stanu zatrudnienia nie wliczają się w takiej sytuacji osoby zatrudnione na mocy umowy o dzieło czy umowy zlecenie, czy też pracownicy zatrudnieni tymczasowo. Innymi słowy – nawet jeśli firma zatrudnia więcej niż 20 osób, ale tylko kilka z nich ma podpisane umowy o prace, firma nie jest uprawniona do przeprowadzenia zwolnienia grupowego.

Prawa pracownika w obliczu zwolnienia grupowego

Obowiązkiem pracodawców wobec pracowników jest odpowiednio wczesne poinformowanie o planowanej redukcji zatrudnienia. Pracodawca musi swoje plany skonsultować z zakładowymi związkami zawodowymi lub – jeśli takie związki nie istnieją – z wyłonionymi przedstawicielami pracowników. W ciągu 20 dni od pisemnego poinformowania reprezentacji pracowników o redukcji, jej przyczynach, kolejności zwolnień oraz ewentualnych świadczeniach pieniężnych obie strony muszą zawrzeć porozumienie w tej sprawie. Ponadto pracownikom zwalnianym w wyniku grupowej redukcji zatrudnienia przysługują prawa:

• Do jednorazowej odprawy – jej wysokość jest uzależniona między innymi od stażu pracy pracownika. Przykładowo dla pracowników, którzy byli zatrudnieni u danego pracodawcy przez okres krótszy, niż dwa lata minimalna wysokość odprawy powinna być równo jednomiesięcznemu wynagrodzeniu. Pracownikom, którzy byli zatrudnieni przez okres dłuższy, niż 8 lat przysługuje z kolei odprawa w wysokości ich trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jednocześnie odprawa nie może przekroczyć kwoty 15-krotności minimalnego wynagrodzenia, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
• Krótszy okres wypowiedzenia – pracownikom zwalnianym grupowo przysługuje prawo do skrócenia standardowego, trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia do jednego miesiąca. Za skrócony czas pracownikowi przysługuje odszkodowania w wysokości wynagrodzenia, a ponadto do stażu pracy wlicza się pełen okres trzymiesięcznego wypowiedzenia.
• Prawo do zaległego urlopu – jeśli pracownik posiada niewykorzystane dni urlopowe, pracodawca może udzielić mu zaległego urlopu lub wypłacić ekwiwalent.

Ponadto niektórzy pracownicy nie mogą zostać zwolnieniu w ramach zwolnienia grupowego, jeśli nie wynika ono z likwidacji lub upadłości pracodawcy. Dotyczy to m.in. pracowników przebywających na urlopie rodzicielskim, pracowników, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, działaczom związkowym, członkom zarządu zakładowej organizacji związkowej.