System Bethesda stosowany w odczycie cytologii

Cytologia ginekologiczna jest jednym z najważniejszych badań, jakiemu regularnie powinny poddawać się wszystkie kobiety od momentu rozpoczęcia współżycia płciowego. Prawidłowo wykonane badanie cytologiczne pozwala na wczesne wykrycie stanów, które mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Ocena rozmazu w systemie  Bethesda (TBS) umożliwia dodatkowo rozpoznanie innych zmian nienowotworowych, w tym infekcji wirusowych i bakteryjnych.

Jeszcze do niedawna wyniki badań cytologicznych opisywane były wg pięciostopniowej skali Papanicolau. Istotną wadą systemu PAPA było pominięcie zmian nienowotworowych narządu. Pacjentki miewały też trudności ze zrozumieniem wyników, które ograniczały się do wskazania grupy. W systemie Bethesda grupy zostały zastąpione dokładnym opisem stwierdzonych w badaniu zmian.

System Bethesda – nowa jakość odczytu cytologii

Stosowanie systemu Bethesda istotnie zmienia jakość odczytu cytologii, ponieważ uwzględnia wiele pośrednich etapów rozpoznań. Zmiany, które w systemie PAPA klasyfikowano do III i IV grupy cytologii, obecnie są opisywane bardzo dokładnie, co ułatwia i przyspiesza postawienie trafnej diagnozy oraz szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii. Szczególny nacisk kładzie się na rozpoznanie infekcji wirusowych, niosących szczególne ryzyko nowotworowe (w tym wirusa brodawczaka ludzkiego typu 16 i 18). W badaniu rozpoznaje się również chlamydię, HSV i kandydozę pochwy.

Protokół oceny cytologicznej rozmazu wg Bethesda obejmuje m.in. informacje na temat typu preparatu cytologicznego (A), jakości rozmazu (B), jego ogólnej charakterystyki (C). Wyniki przekazywane pacjentkom mogą obejmować wyłącznie kryterium F, czyli opis i interpretację wyniku cytologii, oraz informacje o jakości preparatu. Wynik prawidłowy, w którym nie stwierdzono cech śródbłonkowej neoplazji (niekontrolowanego namnażania się komórek, które przekształcają się w komórki nowotworowe) ani raka, oznaczany jest jako F1. Oznaczenie ASC-US informuje o nieprawidłowościach w komórkach nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym znaczeniu, co najczęściej towarzyszy przewlekłym stanom zapalnym. W przypadku wyniku ASC-H mamy do czynienia z występowaniem nieprawidłowych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego, w którym nie można wykluczyć zmian śródpłaskonabłonkowych dużego stopnia. O infekcji wirusem HPV może świadczyć wynik LSIL (CIN I), informujący o zmianach śródpłaskonabłonkowych małego stopnia. Wynik HSIL informuje o zmianach śródpłaskonabłonkowych dużego stopnia (CIS, CIN II i CIN II).

Jakość preparatu w systemie Bethesda

Na wartość diagnostyczną badania cytologicznego i wiarygodność otrzymanych wyników w olbrzymim stopniu wpływa jakość poddawanego ocenie preparatu. System Bethesda, w przeciwieństwie Papanicolau, wymaga dokładnej oceny preparatu, a jeśli ten nie spełnia kryteriów diagnostycznych, jest odrzucany. Tak rygorystyczne podejście jest niewątpliwie słuszne, ponieważ zapewnia rzetelność diagnostyki cytologicznej – zauważa nasz rozmówca z HISTAMED DIAGNOSTYKA CONSILIO sp. z o.o. sp. komandytowa w Gliwicach .

Materiał do badania cytologicznego należy pobierać za pomocą specjalnej szczoteczki, najlepiej w pierwszej połowie cyklu, ponieważ powinien być czysty, a więc wolny od komórek krwi. W preparacie musi znajdować się odpowiednia ilość komórek z ujścia zewnętrznego szyjki macicy i z wnętrza kanału szyjki. Aby możliwie było sporządzenie preparatu odpowiedniej jakości, pacjentka powinna zrezygnować z używania tamponów i leków dopochwowych, a także powstrzymać się od współżycia na dwa dni przed planowaną cytologią.