Remediacja. Co to takiego?

Działalność człowieka związana jest z powstawaniem licznych zanieczyszczeń, które mogą powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska. Aby wykorzystać zanieczyszczony teren ponownie konieczne jest przeprowadzenie remediacji. Proces oczyszczania gleby oraz wód gruntowych pod przyszłe cele inwestycyjne może przebiegać na kilka sposobów. Przyjrzymy im się bliżej.

Zasoby gruntowe nie są nieograniczone. Tereny poprzemysłowe lub wykorzystywane w inny sposób i zanieczyszczone działalnością człowieka należy oczyścić, by móc realizować na nich kolejne projekty zagospodarowania przestrzeni. W tym celu wykorzystuje się specjalistyczne procesy remediacyjne, umożliwiające oczyszczenie ziemi z potencjalnie niebezpiecznych substancji.

Czym jest remediacja?

Słowo „remediacja” pochodzi z łacińskiego „remedio”, oznaczającego środek zaradczy. To wszystkie działania, które umożliwiają usunięcie lub zmniejszenie ilości zanieczyszczeń pozostawionych przez człowieka. Najważniejszym zadaniem remediacji jest przywrócenie ziemi oraz znajdującym się poniżej wodom gruntowym wartości użytkowych. Równie ważne jest kontrolowanie oraz ograniczanie rozprzestrzeniania się substancji niebezpiecznych, uwzględniając także przyszły sposób zagospodarowania terenu. Dotyczy to głównie byłych terenów przemysłowych, jednak skażenie może mieć różne przyczyny.

Najczęściej wykorzystywane metody remediacji

Ze względu na rodzaj zastosowanych działań wyróżnia się kilka metod remediacji.

Metoda fizyczna polega na wydobyciu i składowaniu zanieczyszczonej gleby, a następnie jej elektrooczyszczeniu. Jest to metoda najszybsza, jednak dosyć kosztowna oraz radykalnie ingerująca we właściwości gleby – mówi specjalista z grupy Tree, oferującej między innymi usługi rozbiórkowe oraz związane z remediacją gruntów – W metodzie termicznej wykorzystuje się procesy nisko- i wysokotemperaturowe, takie jak spalenie, zeszklenie lub odparowanie. Remediacja chemiczna polega na zmianie właściwości fizykochemicznych substancji znajdujących się w glebie, a tym samym ich degradację. Wykorzystuje się w tym celu procesy odmywania, przemywania, utleniania chemicznego lub solidyfikacji. Inną, popularną metodą jest remediacja biologiczna, polegająca na wykorzystaniu organizmów żywych, takich jak rośliny, owady lub mikroorganizmy, które posiadają zdolność pobierania substancji niepożądanych z gleby oraz ich degradacji. Bioremediacja i fitoremediacja są metodami dość długotrwałymi, jednak nie obniżają właściwości biologicznych terenów skażonych – dodaje specjalista.

Ze względu na miejsce przeprowadzania remediacji można wyróżnić dwa podstawowe jej rodzaje:  in situ oraz ex situ. Remediacja in situ odbywa się bezpośrednio w miejscu, gdzie znajduje się skażona gleba. W przypadku metody ex situ zanieczyszczoną glebę wywozi się do miejsca, w którym zostaje poddana oczyszczaniu, a jej brak zastępuje się czystą glebą.

Przepisy prawne regulujące kwestię remediacji

Remediacja gruntu wiąże się z koniecznością przeprowadzenia specjalistycznych robót inżynierskich, które muszą zostać zatwierdzone przed Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. Dopiero po uzyskaniu decyzji pozytywnej możliwe jest przeprowadzenie prac. Oczyszczanie gruntu jest obowiązkiem osoby lub instytucji będącej w posiadaniu danego terenu. W przypadku zanieczyszczeń tak zwanych historycznych, czyli powstałych przed 30 kwietnia 2007 lub wynikłych w wyniku działalności zakończonej przed tą datą, a także w przypadku, kiedy minęło ponad 30 lat od zaistnienia skażenia odpowiedzialny jest obecny właściciel terenu. Może również wskazać osobę winną – wówczas nie ponosi odpowiedzialności związanej z koniecznością usunięcia zanieczyszczeń. W niektórych przypadkach możliwe jest zwolnienie właściciela z obowiązku oczyszczenia gruntu – w takiej sytuacji za remediację odpowiedzialny jest regionalny dyrektor ochrony środowiska.

Prawo określa również dokładnie podział gruntów, sposób poboru próbek oraz standardy jakości gleby. Jeśli badania wskażą, że zanieczyszczona ziemia nie stanowi zagrożenia dla zdrowia człowieka lub stanu środowiska remediacja nie będzie konieczna.