Odzież i akcesoria niezbędne w pracy spawacza

Spawalnictwo jest bardzo specyficzną dziedziną, która wymaga nie tylko odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, ale także należytego zabezpieczenia pracownika, ponieważ praca spawacza określana jest jako szczególnie niebezpieczna. Dlatego, prócz specjalistycznego sprzętu, konieczne będą także ochronna odzież i akcesoria, które pozwolą na zminimalizowanie ryzyka zagrożenia zdrowia i życia podczas pracy. Co się na nie składa?

Zagrożenia wynikające z zawodu spawacza

Spawanie jest bardzo wymagającą i niebezpieczną pracą, dlatego ochrona pracowników podczas procesu jest dla pracodawcy bezwzględną koniecznością. Niemal codziennie spawacze odnoszą obrażenia ciała i oczu, z których każde wynika bezpośrednio z braku dostatecznej ochrony. Do najczęstszych zagrożeń, typowych dla danego zawodu, są poparzenia skóry oraz uszkodzenia wzroku. W przypadku stosowania łuku elektrycznego i płomienia gazowego, pracownikom grozi także szkodliwe promieniowanie, odpryski metali, dym spawalniczy, wytwarzane gazy i pyły, napromieniowanie radiacyjne czy zagrożenia elektryczne. Dzieje się tak dlatego, że jednym ze skutków spawania jest promieniowanie energii elektromagnetycznej, a stanowisko pracy jest miejscem narażonym na nadmierną ekspozycję promieniowania UV oraz IR. Promieniowanie jest odpowiedzialne za tzw. oko łukowe, które jest wynikiem krótkotrwałego i intensywnego działania na narząd wzroku i w najgorszym przypadku prowadzi do czasowej ślepoty. Niebezpieczne są również hałas, wibracje, zmienne warunki atmosferyczne oraz wysoka temperatura, w jakich przychodzi spawaczom pracować. Poza tym spawalnictwo wiąże się z możliwością porażenia prądem elektrycznym z przewodami elektrycznymi, których napięcie sięga 100 V prądu stałego.

Wymagania dotyczące odzieży roboczej stosowanej w spawalnictwie

Wymagania dotyczące odzieży ochronnej w zawodzie spawacza ściśle określa norma EN ISO 11611 „Odzież ochronna dla spawaczy i pracowników w zawodach pokrewnych”. Zgodnie z prawem każdy pracodawca zobowiązany jest nieodpłatnie dostarczyć pracownikom wszystkie niezbędne środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników. Odzież ochronna dla spawaczy musi spełniać wymagania normy PN-EN 470-1, a tkanina, z których została uszyta, przeznaczona specjalnie do prac spawalniczych. Jest to tkanina impregnowana przeciw palnie, o odporności na działanie rozprysków płynnego metalu oraz odpowiednich właściwościach dielektrycznych. Norma ta określa metody badań i wymagania dla odzieży zabezpieczającej w trakcie noszenia nieprzerwanie przez 8 godzin podczas wykonywania pracy. Odzież ochronna dla spawaczy jest środkiem ochrony indywidualnej kategorii II i zgodnie z Dyrektywą 89/686EWG musi być certyfikowana w procesie oceny typu WE. Nie powinna mieć kieszeni, które odchylone są od bocznego szwu o kąt większy niż 10 stopni, a także musi być pozbawiona otworów, metalowych elementów, mankietów oraz zakładek. Ponadto musi uniemożliwiać zatrzymywanie się na odzieży stopionego metalu - dodaje specjalista z firmy MADO, sklepu z odzieżą i artykułami BHP online.

Elementy odzieży ochronnej w pracy spawacza

Podstawowym elementem odzieży ochronnej jest okrycie wierzchnie zabezpieczające całą powierzchnię ciała pracownika, czyli górę i dół tułowia, ramiona, nogi oraz szyję. Najczęściej są to specjalne kombinezony, choć może to być również strój dwuczęściowy, składający się z kurtki lub bluzy oraz spodni do pasa bądź ogrodniczek. Warunkiem jest, aby górna część stroju zachodziła na górną krawędź spodni, tworząc zakładkę o minimalnej długości 20 cm, zachowaną podczas wykonywania wszystkich ruchów i czynności bądź niezależnie od pozycji przyjętej przez spawacza. Dodatkowo spawacz zobowiązany jest nosić dodatkową odzież ochronną, w tym m.in. fartuch, osłona szyi, kaptur czy getry, które powinny być zaprojektowane w taki sposób, aby uniemożliwiały przedostawanie się odprysków metali bądź iskier do wnętrza ubioru. Odzież ochronna spawacza dzieli się na dwie klasy. Klasa pierwsza chroni przed mniej niebezpiecznymi technikami spawania i sytuacjami o niskim ryzyku rozprysków stopionych metali oraz promieniowania cieplnego. Klasa druga natomiast chroni przed bardziej niebezpiecznymi technikami oraz w sytuacjach powodujących znaczne oddziaływanie czynników gorących. Wybór odpowiedniej klasy odzieży uzależniony jest od rodzaju stosowanego procesu spawania oraz charakterystyki czynności wykonywanych na danym stanowisku pracy.

Pozostałe elementy ubioru i akcesoria niezbędne w spawalnictwie

Drugą, choć nie mniej ważną kwestią niż odzież ochronna, są rękawice, buty czy środki ochrony osobistej. W spawalnictwie stosuje się rękawice specjalistyczne spełniające normy PN-EN 12477. Dodatkowo zgodnie z normami PN-EN 388 oraz PN-EN 407 muszą spełniać normy dotyczące zagrożeń mechanicznych, ognia i wysokiej temperatury. Ponadto powinny być dostosowane do metody, która będzie stosowana na danym stanowisku pracy. Są to rękawice typu A przeznaczone do spawania metodą MIG/MAG oraz MMA, rękawice typu B przeznaczone do spawania metodą TIG bądź rękawice typu A/B, przeznaczone do wszystkich wymienionych metod. Równie ważne jest obuwie spawalnicze, chroniące stopy przed uszkodzeniami oraz wysokimi temperaturami. Powinny mieć grube cholery i blaszane czubki oraz powinny być zaprojektowane tak, aby zminimalizować ryzyko przedostawania się odprysków bądź iskier pod ubranie. Obowiązkowym akcesorium spawacza jest także przyłbica spawalnicza, która zastąpiła dawne tarcze spawalnicze, wyposażona w specjalną szybkę chroniącą oczy i całą twarz jednocześnie oraz specjalne okulary chroniące wzrok pracownika. Równie ważne jest stosowanie środków ochrony dróg oddechowych, jak półmaski bądź maski z wymiennymi filtrami. Dzięki nim możliwe jest zabezpieczenie przed dymem spawalniczym.