Jakie kwestie reguluje prawo pracy?

Choć w polskim prawodawstwie kwestie pracownicze potocznie nazywane są prawem pracy, to należy pamiętać, że pojęcie prawo pracy nie odnosi się do jednej konkretnej ustawy czy rozporządzenia, lecz obejmuje wiele aktów prawnych, z których najważniejszym jest kodeks pracy. To on w sposób szczegółowy określa kluczowe zasady dotyczące relacji pracownika z pracodawcą i odwrotnie. Sprawdźmy zatem, co dokładnie regulują przepisy tworzące prawo pracy?

Jakie akty prawne tworzą prawo pracy?

Jak już zostało powiedziane, prawem pracy nazywamy zbiór przepisów, których zadaniem jest prawne uregulowanie relacji między pracodawcą a pracownikiem jako stron stosunku pracy. Dodatkowo przepisy te określają zasady tworzenia i funkcjonowania organizacji pracodawców i pracowników czy układów i sporów zbiorowych. Spośród wszystkich aktów prawnych obowiązujących w systemie prawa pracy najważniejszym jest kodeks pracy. Jak wyjaśnia specjalista z kancelarii Chrapkiewicz, Gworek, Hejosz Sp. p. świadczącej usługi w zakresie prawa pracy:

O znaczeniu kodeksu pracy świadczy fakt, że to on najpełniej reguluje wzajemne prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Co więcej, nadrzędność kodeksu pracy nad innymi aktami widać choćby w tym, że inne przepisy odnoszące się do uregulowań między pracownikiem i pracodawcą niemal zawsze odsyłają wprost do konkretnych zapisów zawartych w kodeksie pracy, albo wskazują, że przepisy Kodeksu mają zastosowanie do spraw, które nie zostały w nich uregulowane. Warto zwrócić uwagę, że kodeks pracy odnosi się do pozostałych aktów prawnych w sposób hierarchiczny i stoi na stanowisku, iż najważniejszym źródłem prawa pracy jest właśnie kodeks pracy, a dopiero w następnej kolejności należy posiłkować się pozostałymi przepisami, do których można zaliczyć:

• inne ustawy, rozporządzenia i akty wydane na ich podstawie regulujące prawa i obowiązki pracowników i pracodawców
• postanowienia zawarte w zbiorowych układach pracy
• inne porozumienia zbiorowe
• regulaminy oraz statuty wewnętrzne określające uprawnienia i obowiązki stron stosunków pracy

Trzeba pamiętać, że wytyczne wynikające z pozostałych aktów prawnych nie mogą stać w sprzeczności z zapisami zawartymi w kodeksie pracy.

Co w sposób szczególny regulują przepisy kodeksu pracy?

Polski kodeks pracy odnosi się w swoich zapisach do wszystkich obszarów łączących pracownika i pracodawcę. W przypadku pracowników najważniejsze zapisy dotyczą gwarancji prawa do podjęcia pracy, swobody w wyborze pracodawcy oraz do zmiany podmiotu zatrudniającego. Równie ważną kwestią jest nałożenie na pracodawcę obowiązku poszanowania dóbr osobistych osób przez niego zatrudnianych, przestrzegania zasady równości czy zakazu dyskryminacji pracowników ze względu na rasę, płeć, wyznanie itp. Jednak zapisy kodeksu pracy nie zawsze są przestrzegane, stąd też wiele osób występuje do sądu przeciwko pracodawcy, a zdarza się również, że osobami pozwanymi są pracownicy. W takich przypadkach nieoceniona okazuje się pomoc kancelarii prawnej posiadającej doświadczenie w prowadzeniu spraw z zakresu prawa pracy. Dotyczy to w szczególności reprezentowania Klientów podczas postępowań sądowych, których przedmiotem jest zazwyczaj dochodzenie roszczeń, wynikających ze stosunku pracy. Usługi takiej kancelarii mogą także obejmować pomoc dla pracodawców w zakresie opiniowania dokumentów dotyczących nawiązania, rozwiązania i zmiany stosunku pracy, a także tworzenia regulaminów pracy i wynagradzania.