Jakie korzyści niesie dla chorego rozpoczęcie opieki paliatywnej?

Celem opieki paliatywnej jest zapewnienie choremu optymalnego komfortu życia. Dlatego jest on leczony – nie po to, by dawać mu fałszywą nadzieję na powrót do zdrowia, lecz dlatego, że autentyczna pomoc jest możliwa. Osoba na ostatnim etapie swojego życia zachowuje prawo do godnego traktowania. Jej cierpienie powinno być minimalizowane tak dalece, jak tylko to możliwe.

Podejście paliatywne

Jest czymś oczywistym, że różne choroby leczone są przez określonych specjalistów. Problemy z sercem rozwiązują kardiolodzy, choroby układu pokarmowego leczą gastrolodzy itd. Opieką specjalistów z różnych gałęzi medycyny objęte są również osoby, u których choroba rozwinęła się w takim stopniu, że nie da się jej wyleczyć, a prowadzi do nieuchronnej śmierci.

Wobec swoich terminalnie chorych pacjentów, specjaliści z danej dziedziny medycyny mogą wdrożyć postępowanie paliatywne. Oznacza to wykonywanie zabiegów operacyjnych, które polegają nie tyle na wycięciu guza (a tym samym usunięciu nowotworu), co na przykład na udrożnieniu przewodu pokarmowego. Lekarze mogą też zastosować chemioterapię, której celem jest zmniejszenie dolegliwości, a nie wyleczenie z choroby.

Jest to jeden ze sposobów sprawowania opieki paliatywnej, można powiedzieć, że to „pierwsze piętro” gmachu, który nazywamy „opieką paliatywną” – mówi dr n. med. Tomasz Dzierżanowski, specjalista medycyny paliatywnej z Caritas Diecezji Warszawsko-Praskiej. – W języku łacińskim słowo „pallium” oznaczało okrycie, płaszcz lub opończę. Gdy słowo to weszło do słownika angielskiego („palliate”), zaczęło oznaczać czynności uśmierzające cierpienie. Zatem celem opieki paliatywnej (inaczej zwanej hospicyjną) jest złagodzenie cierpienia osoby umierającej. Pamiętajmy jednak, że chodzi nie tylko o cierpienie fizyczne, ale także psychiczne (emocjonalne) i duchowe. Dlatego też w ramach opieki paliatywnej stosuje się interdyscyplinarne podejście do pacjenta.

Podstawowa opieka paliatywna

Konieczność połączenia wielu wymiarów opieki nad osobą terminalnie chorą, nie tylko z zakresu ściśle medycznego, ale także psychoterapeutycznego oraz duchowego (religijnego) jest wyraźnie widoczna na II etapie opieki paliatywnej. Chory powinien otrzymać pomoc od:

• lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ),
• lekarzy rodzinnych,
• lekarzy szpitalnych (w podstawowym zakresie leczenia bólu oraz objawów somatycznych i psychicznych),
• pracowników socjalnych,
• kapelanów.

Lekarze poruszający się w tym obszarze, powinni dysponować wiedzą pozwalającą na skuteczne leczenie podstawowych objawów i uśmierzania bólu. Każda choroba, także terminalna, ma swoją dynamikę – kiedy dojdzie do momentu wystąpienia bardziej złożonych objawów, dobro chorego wymaga zgłoszenia się do poradni medycyny paliatywnej. Jednak i wówczas potrzebna jest lekarska współpraca, gdyż warunkiem objęcia specjalistyczną opieką paliatywną jest skierowanie od lekarza NFZ.

Specjalistyczna opieka paliatywna

Ta forma leczenia, „trzecie piętro” gmachu medycyny paliatywnej, przeznaczona jest dla chorych w schyłkowym okresie nieuleczalnej choroby. Wówczas pacjentami opiekują się – w znacznym stopniu – lekarze specjalizujący się w medycynie paliatywnej. Kiedy jednak dolegliwości są typowe, pomoc choremu może przynieść także jego lekarz rodzinny oraz lekarze POZ.

Podsumowując, gdy chory rozpoczyna korzystanie z opieki paliatywnej, tym samym rozpoczyna okres dbania o siebie na ostatnim etapie własnego życia. Zyskuje możliwość odpowiednio ukierunkowanego leczenia, które zapewnia mu optymalną sprawność, taką jaka jest tylko możliwa w obrębie określonego schorzenia. Nawet wówczas, gdy chory stanie się w bardzo dużym stopniu (bądź całkowicie) zależny od pomocy innych, opieka paliatywna chroni go przed doświadczaniem fizycznego cierpienia.

W ramach opieki paliatywnej, zarówno pacjent jak i jego bliscy mogą liczyć na wsparcie psychologów. Końcowa faza życia jest bowiem ważnym, ale trudnym i emocjonalnie złożonym etapem ludzkiej egzystencji. Ponadto chorzy, którzy odnajdują w sobie taką potrzebę, mogą uporządkować swoje sprawy wobec Boga, korzystając z modlitwy, sakramentów i rozmów oferowanych przez hospicyjnych kapelanów.