Jak uniknąć deformacji i bólu? Kilka słów o profilaktyce ortopedycznej

Deformacje układu kostno-stawowego są coraz częstszym powodem występowania dolegliwości bólowych i poważnych zaburzeń zdrowia, które mogą skutkować nawet niepełnosprawnością. Przyczyny ich powstawania bywają wrodzone lub nabyte, a powszechne występowanie tych drugich powinno być sygnałem do zwiększenia świadomości w zakresie prawidłowej profilaktyki ortopedycznej.

Wady i deformacje kończyn dolnych u dzieci

Chociaż wady kończyn dolnych często dostrzegalne są już w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, rzadko możemy zaliczyć je do wrodzonych. Przeważnie rozwijają się w konsekwencji zaniedbań w zakresie profilaktyki i zbyt późnej diagnostyki ortopedycznej. Do najczęściej spotykanych deformacji kończyn zalicza się stopę szpotawą, końską, wydrążoną, płaską oraz płasko-koślawą, a także koślawość i szpotawość kolan – wymienia nasz rozmówca z  gabinetu ortopedycznego dr. n. med. Wiktora Orzechowskiego we Wrocławiu.  W początkowych stadiach wymienionych schorzeń zazwyczaj możliwa jest poprawa funkcjonowania kończyn z wykorzystaniem wkładek ortopedycznych. Obuwie ortopedyczne stosowane jest również jako narzędzie profilaktyczne, przy czym istotne jest, by wyboru właściwego rozwiązania (np. podwyższenie łuku supinującego, obcas  Thomasa) dokonał lekarz specjalista.

Profilaktyka wad narządu ruchu u dzieci obejmująca używanie wkładek lub obuwia ortopedycznego oraz wykonywanie ćwiczeń rehabilitacyjnych jest prosta, a jednocześnie bardzo ważna. Zaniechanie działań zapobiegawczych może prowadzić do postępujących deformacji w zakresie całych kończyn i kręgosłupa. Postępowanie w przypadku tak zaawansowanych deformacji kończyn dolnych może wymagać leczenia operacyjnego stóp i pozostałych elementów narządu ruchu człowieka.

Deformacje stóp u dorosłych

Problem nabytych deformacji kończyn nie dotyczy wyłącznie dzieci i młodzieży. Wśród najczęstszych deformacji stóp u osób dorosłych należy wymienić stopy płaskie, paluchy koślawe, czyli tzw. haluksy, palce szponiaste, palce młotkowate. Pogłębiającym się deformacjom stóp towarzyszą dolegliwości bólowe oraz stany zapalne stawów. Ponieważ występowaniu deformacji stóp sprzyja nadwaga, osłabienie mięśni i zbyt ciasne obuwie, postępowanie profilaktyczne wydaje się oczywiste: należy dbać o odpowiednią aktywność fizyczną i prawidłowe odżywianie, a także uważnie dokonywać wyboru obuwia.

Odrębne zagadnienie stanowią deformacje stawów rąk, rozwijające się w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Profilaktyka takich zmian u osób dotkniętych RZS opiera się na zabiegach fizjoterapeutycznych i ćwiczeniach rehabilitacyjnych, będących elementem kompleksowego leczenia choroby zapalnej stawów.