Jak odbudować złamany ząb?

Decyzja o rodzaju odbudowy złamanego zęba leży nie tylko w gestii dentysty, ale jest też wyborem pacjenta. Specjalista doradza najlepsze rozwiązania, dostosowane do stopnia uszkodzenia zęba. Posiadacz złamanego zęba podejmuje decyzję, która jest wypadkową pragnienia odzyskania estetycznego zgryzu i kosztów takiej operacji. W artykule omawiamy rodzaje złamań oraz możliwości ich rekonstrukcji, ze wskazaniem na koszty zabiegów.

Złamanie zęba może nastąpić na skutek silnego uderzenia, w wyniku zaciśnięcia zębów na twardym przedmiocie, ale także w czasie żucia miękkiego pokarmu. Uderzenie twardym przedmiotem pokona każdy ząb. Natomiast mocno osłabiony ząb może pęknąć nawet w czasie jedzenia porannych płatków z mlekiem. Zwiększoną podatność na złamania wykazują zęby objęte rozległymi procesami próchniczymi oraz zęby po leczeniu endodontycznym. Opracowywanie kanałów korzeniowych prowadzi do znacznych ubytków tkanek zęba, a w efekcie znacznego osłabienia jego konstrukcji. Niezależnie od przyczyny złamania najważniejszą determinantą przy wyborze sposobu rekonstrukcji powinien być rodzaj uszkodzenia i trwałość odtworzonego zęba. 

Jak odbudować ząb ze zniszczoną koroną?

Jeżeli złamanie zęba dotyczy tylko górnej zęba, czyli samego zrębu, to najprostszym i najtańszym sposobem jest odtworzenie korony przy użyciu kompozytu. Jeżeli odbudowa dotyczy zęba martwego (po leczeniu kanałowym), to zalecane jest zastosowanie wzmocnienia w postaci sztyftu z włókna szklanego. Do przeprowadzenia zabiegu służą specjalne systemy do odbudowy zrębu zęba, które zapewniają stabilne i trwałe mocowanie wkładu koronowo-korzeniowego z włókna szklanego. Sztyft bardzo skutecznie stabilizuje i wzmacnia konstrukcję zęba. Ponadto pozwala na estetyczną i stosunkowo trwałą odbudowę. Oczywiście pod warunkiem, że chodzi o sam wierzchołek korony. Za wyborem tej metody przemawiają także relatywnie niskie koszty. Jeżeli utrata korony jest znaczna, to alternatywą dla włókna szklanego mogą być wkłady z metalu.

Lepszym, bo trwalszym rozwiązaniem jest zastosowanie nakładów (onlay lub overlay). Elementy wykonane w zakładzie protetycznym na podstawie wycisków nie tylko idealnie pasują do ubytku, ale też wzmacniają ząb znacznie skuteczniej od tradycyjnych plomb (wypełnień). Do ich osadzenia służy cement kompozytowy do mocowania dzieł protetycznych. Zaletą nakładów jest możliwość zachowania znacznie większej części naturalnych tkanek zęba, niż to ma miejsce w przypadku zastosowania koron.

Zdarza się, że złamanie zęba dotyczy całej korony. W takiej sytuacji najwłaściwszym rozwiązaniem jest zastąpienie utraconej korony naturalnej koroną porcelanową. Jeżeli korona ma się znaleźć na żywym zębie, to proces rozpoczyna się od opracowania pozostałości naturalnych tkanek. Następnie powstaje wycisk, który jest podstawą do wykonania korony w zakładzie protetycznym. W przypadku zębów martwych pierwszym etapem jest przeprowadzenie leczenia kanałowego. Jeżeli ząb jest bardzo poważnie osłabiony lub zniszczony w całej części naddziąsłowej, to trzonem rekonstrukcji staje się wkład korzeniowy. Za najmocniejsze połączenie uznawany jest wkład metalowy i porcelanowa korona.

Najlepsze są wkłady korzeniowo-koronowe z tytanu. To metal hipoalergiczny, który nie reaguje w żaden sposób z tkankami i płynami ustrojowymi, a do tego ma niską przewodność ciepła. Zacementowane w kanałach tytanowe wkłady tworzą bardzo mocne rusztowanie pod odbudowę, np. pod nałożenie porcelanowej korony.

Czy można odbudować ząb, który nie ma korzenia?

Zdarza się, że uraz mechaniczny doprowadza nie tylko do złamania zęba, ale także do pęknięcia korzenia. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest ekstrakcja resztek naturalnego zęba i zastąpienie go mostem, implantem lub wyjmowaną protezą. To ostatnie rozwiązanie ma w zasadzie tylko jedną zaletę – jest nią relatywnie niska cena wykonania. Ruchoma proteza jest mało komfortowa w stosowaniu, nie pozwala zapomnieć o obecności w ustach ciała obcego. Wiele do życzenia pozostawia też jej stabilność.

Znacznie bardziej komfortowym rozwiązaniem jest zastosowanie mostu protetycznego. W przypadku, gdy złamaniu ulegnie jeden ząb, most opiera się na zębach, które bezpośrednio z nim sąsiadują. Oznacza to, że dwa zęby zostają wyposażone w krony, a brakujący ząb zostaje zastąpiony przez jego rekonstrukcję, która nie posiada własnego korzenia. Mosty mogą obejmować jeden lub kilka zębów. Most jest trwalszym i znacznie bardziej estetycznym rozwiązaniem od ruchomej protezy. Jednak nie jest to metoda pozbawiona wad, o których mówi specjalista z hurtowni dentystycznej Limedic: – Pierwszą, najbardziej oczywistą wadą zastosowania mostu, jest konieczność opracowania (zeszlifowania) minimum dwóch, często zdrowych zębów, aby przygotować je pod nałożenie koron. Drugim niekorzystnym następstwem stosowania mostów jest brak odpowiedniego nacisku na kość. Fizyczna presja stymuluje kość do regeneracji. Jeżeli jej zabraknie, to po kilku czy kilkunastu latach dochodzi do rozrzedzenia kości i zmniejszania się ich objętości. Finałem bywa tak daleki regres, że pojawia się przerwa pomiędzy mostem a dziąsłami.

Jedynym uzupełnieniem protetycznym, które zapewnia odpowiednią stymulację kości, jest implant. Składa się on z metalowego sztyftu i porcelanowej korony. Sztyft, czyli właściwy implant, to rodzaj śruby z gwintowaną tuleją. Pierwszym etapem zabiegu jest chirurgiczne odsłonięcie kości i wywiercenie w niej otworu, w który zostanie wkręcona gwintowana tuleja. Po zabezpieczeniu tulei nakrętką i założeniu szwów na dziąsło rozpoczyna się okres oczekiwania na wygojenie się tkanek i trwałe zrośnięcie implantu z kością. Zazwyczaj rekonwalescencja trwa od 3 do 6 miesięcy. Potem ma miejsce etap protetyczny: zakrętkę zastępuje śruba zakończona odpowiednio wyprofilowaną główką. Tak powstaje baza pod porcelanową koronę. Implanty są liderem listy najbardziej komfortowych, najbardziej estetycznych i trwałych rekonstrukcji utraconych zębów. Niestety, przodują też w rankingu najdroższych uzupełnień protetycznych.

Podsumowując: możliwości odbudowy złamanych zębów jest bardzo wiele. Nic nie zastąpi zdrowych, naturalnych zębów. Jeżeli jednak dojdzie do nieszczęśliwego wypadku i utraty zęba, to najważniejszą kwestią jest dobranie optymalnej metody rekonstrukcji. Praktycznie każdy złamany ząb można odtworzyć lub zastąpić. Mniej optymistyczne jest to, że metody dające najlepsze efekty są metodami najdroższymi. Jednak patrząc przez pryzmat użyteczności i niezbędności uzębienia do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, każda inwestycja w mocne zęby jest w pełni uzasadniona.