Dlaczego usuwanie odpadów jest istotne dla naszego środowiska?

Wraz ze wciąż przyspieszającym rozwojem gospodarczym i systematycznym wzrostem produkcji różnych dóbr powiększa się także ilość generowanych odpadów. Pozostałości zużytych wyrobów, niezbędne do ich wykorzystania akcesoria czy opakowania stanowią coraz większe wyzwanie i wymagają podejmowania odpowiednich działań zaradczych. Jednym ze sposobów na poprawę stanu środowiska naturalnego jest właściwe zagospodarowywanie odpadów i ich recykling.

Recykling i gospodarka odpadami jako sposób na zmniejszanie obciążenia środowiska naturalnego

Z roku na rok regulacje dotyczące gospodarki odpadami staja się coraz bardziej restrykcyjne. Ustawodawcy, zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i poszczególnych krajów starają się tworzyć przepisy, które zachęcają do promowania recyklingu, a także przykładania większej wagi do odpowiedniego utylizowania odpadów. W przypadku firm wprowadzane są rozwiązania, które uszczelniają gospodarowanie opakowaniami, zużywanymi surowcami i materiałami, a także narzucają wyśrubowane normy związane z oczyszczaniem ścieków oraz przekazywaniem powstających odpadów wyłącznie do wyspecjalizowanych i legalnie działających przedsiębiorstw zajmujących się ich odbiorem i recyklingiem. Większe wymagania są stawiane również osobom fizycznym, które mają obowiązek segregowania odpadów na poszczególne frakcje, a także oddzielnego zbierania i oddawania odpadów zielonych, elektrośmieci, pozostałości po remontach i modernizacjach czy odpadów wielkogabarytowych. Większość tych ograniczeń ma na celu ochronę środowiska naturalnego i skłonienie firm i obywateli do bardziej racjonalnego zużywania zasobów planety – podkreśla specjalista z firmy EKOPROD, zajmującej się utylizacją odpadów, recyklingiem i usuwaniem zanieczyszczeń.

Obowiązki wynikające z regulacji dotyczących odpowiedniego traktowania odpadów są obwarowane wieloma, nieraz bardzo dotkliwymi karami. Za wyrzucanie odpadów do niewłaściwych kontenerów można zostać ukaranym podwyższeniem opłaty za odbiór nieczystości stałych, w przypadku firm i osób mieszkających w domach jednorodzinnych. Mieszkańcy domów wielorodzinnych będą zmuszeni do solidarnego płacenia według podniesionych stawek, a także mogą być ukarani mandatem. Nielegalne wyrzucanie śmieci na drogę publiczną, wywożenie ich do lasu czy pozostawianie na cudzym polu oznacza zagrożenie grzywną, mandatem, a w przypadku odpadów niebezpiecznych nawet karą pozbawienia wolności. Pozbywający się odpadów w ten sposób musi się też liczyć z obciążeniem kosztami ich wywozu i utylizacji, a także doprowadzenia terenu do stanu poprzedniego.

Wciąż rośnie też znaczenie postępowania z odpadami przez przedsiębiorstwa zajmujące się ich odbiorem i utylizacją. Cała droga odpadów jest nadzorowana, a kolejne etapy ich przetwarzania, przerobu czy składowania muszą być właściwie dokumentowane i prowadzone przy wykorzystaniu bezpiecznych dla środowiska naturalnego metod i urządzeń. Ważne są także możliwości przekazywania odpadów do recyklingu, czyli ponownego wykorzystania. W ten sposób traktowane są przede wszystkim najcenniejsze elementy metalowe – złom stalowy, metale kolorowe, takie jak aluminium, miedź lub ich stopy – np. mosiądze czy brązy. Recykling jest też możliwy przy opakowaniach szklanych, papierach i kartonach, a także wielu tekstyliach oraz elementach wykonanych z drewna. Odzyskiwane są także tworzywa sztuczne, które najczęściej są ponownie wykorzystywane jako regranulat, przekształcane chemicznie czy wreszcie z uwagi na wysoką zawartość węglowodorów po prostu spalane. Recykling jest też prowadzony przy odpadach budowlanych, np. gruz betonowy po rozdrobnieniu w specjalnych kruszarkach trafia do ponownego użytku jako kruszywo.

Zagrożenia związane z rosnącą ilością odpadów

Przekazywanie odpadów do recyklingu zbliża nas do ekologicznej gospodarki opartej na zamkniętym obiegu surowców, co prowadzi do zmniejszenia konieczności pozyskiwania materiałów kosztem zwiększonej emisji dwutlenku węgla oraz postępującej degradacji środowiska. Stale rośnie liczba produktów, które celowo są projektowane w taki sposób, by możliwie wiele użytych do ich wytworzenia surowców nadawało się do recyklingu. Metodą na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń są też podejmowane próby promowania opakowań wielorazowych, używania materiałów ulegających samoistnej biodegradacji lub łatwych w przetworzeniu. Coraz częściej powstają regulacje zachęcające do tworzenia produktów trwałego użytku nadających się do naprawy. Wszystkie te działania służą wyeliminowaniu problemów związanych z rosnącą ilością odpadów i problemów z ich składowaniem.

Składowiska, gdzie umieszcza się nieposegregowane odpadki, są źródłem potencjalnych zagrożeń dla środowiska naturalnego. Wycieki chemikaliów, rozkładanie się różnych substancji czy zachodzące między materiałami reakcje mogą być źródłem skażeń gleby, wód powierzchniowych i źródeł wody gruntowej. Technologie zabezpieczania terenu i unieszkodliwianie odpadów oraz usuwanie powstających skażeń i wycieków są bardzo drogie i nie zawsze mogą być efektywnie wykorzystywane. Problemy są powodowane również coraz większym zapotrzebowaniem na tereny, które mogą być przeznaczone na składowiska. Trzeba jednak pamiętać, że większość osób nie życzy sobie takiego sąsiedztwa, więc znajdywanie kolejnych lokalizacji oddalonych od terenów zamieszkanych czy użytkowanych rolniczo w wielu przypadkach jest niemożliwe.

Poważnym wyzwaniem związanym z gromadzeniem odpadów w miejscach niedozwolonych, ale częściowo także z ich składowaniem w formie nieprzetworzonej okazuje się ich stopniowe przedostawanie się do organizmów żywych. Coraz więcej badań naukowych potwierdza nie tylko szkodliwy wpływ różnych pozostałości tworzyw sztucznych na ekosystem, ale też ich bezpośrednie przyczynianie się do śmierci zwierząt. Cząsteczki plastiku są znajdywane w ciałach zwierząt, a różne środki chemiczne oddziałują na rośliny, w tym te, które są przeznaczane do uprawy jako pasza dla zwierząt hodowlanych, a pośrednio wywierają  także wpływ na ludzi.

Problem usuwania i utylizacji odpadów wiąże się jednak nie tylko z zagrożeniami dla środowiska naturalnego i ludzi, ale również z wpływaniem na krajobraz. Śmieci trafiające na dzikie wysypiska powodują często trwałe zniszczenia terenów cennych przyrodniczo oraz ograniczanie ich funkcji rekreacyjnych. Wiąże się to również z rosnącymi wydatkami samorządów kierowanymi na rekultywację takich miejsc. Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami jest więc korzystne dla wszystkich, a zlecanie wywozu nieczystości stałych i płynnych wyspecjalizowanej firmie oznacza aktywne przyczynianie się do poprawy stanu środowiska i dbanie o planetę w ramach swoich możliwości.